FICHAS COS NÚMEROS DO 1 AO 5

Nesta entrada adxúntanse cinco imaxes con cinco fichas de grafomotricidade cos números do 1 ao 5 para facer cos máis pequenos/as.

Ficha do número 1

Ficha do número 2

Ficha do número 3

Ficha do número 4

Ficha do número 5

XOGOS CON NÚMEROS E FIGURAS XEOMÉTRICAS

A continuación, preséntanse unha serie de xogos, concretamente oito, para traballar dunha maneira divertida e lúdica os números, as figuras xeométricas as seriacións ou as clasificacións, afondando así na lóxica-matemática. A súa aplicación pode ser interesante para o inicio deste estudo e tamén como complemento ás fichas de traballo. 

1.Figuras xeométricas: Para a súa realización, precisamos unicamente un folio. Así, co mesmo, este dobrarase de maneira que se poidan facer formas como un cadrado, un círculo (para o que precisaremos unha tesoira) ou un triángulo. É interesante que esta tarefa sexa feita primeiramente polo adulto/a, para que o neno/a a faga despois de maneira autónoma, tamén coa súa axuda, e seguindo os pasos vistos anteriormente.

2.Clasificación: Con folios e pinturas, crearemos figuras xeométricas de distintas cores. Por exemplo, todos os círculos de amarelo, os cadrados de azul e os triángulos de laranxa. Logo, clasificarémolos tanto por cores como por formas. Tamén é recomendable que logo da súa clasificación, se conten cantos triángulos, cadrados e círculos hai.

3.Seriacións: Coa figuras creadas no exercicio anterior, faremos seriacións por cores. Por exemplo, círculo amarelo, cadrado azul, círculo amarelo, cadrado azul … e que a continúen. Igualmente poden facerse seriacións por formas, é dicir, círculo amarelo, círculo vermello, círculo amarelo, círculo vermello …

4.Puzzle caseiro: Precisamos as figuras creadas nos dous exercicios anteriores e mais un cartón no que marcaremos todas estas figuras. Así, os nenos/as deberán colocar a forma xeométrica adecuada no seu correspondente lugar. Para que non haxa marxe de erro, debemos pintar as figuras do cartón da mesma cor que as figuras de manipulación, acción que poden levar a cabo os mesmos nenos/as con rotuladores e témperas pedíndolles tamén, que intenten non saírse do contorno.

5.Clasificación II: Con axuda de cinco rollos de papel hixiénico, primeiramente os nenos/as poden decoralos ao seu gusto con rotuladores e témperas para despois, escribirlles un número do 1 ao 5. Logo, con boliñas de papel hixiénico ou papel de cociña, os nenos/as deberán meter o número de bolas que aparece escrito no rollo de papel hixiénico. Este é un exemplo:

6.Lentellas/garbanzos: Tamén con estes mesmos rollos de papel hixiénico pintados e decorados, os máis pequenos/as poden clasificar garbanzos ou lentellas en función do número de cada rollo.

7.Números I: Aquí necesitamos círculos ou cadrados cos números do 1 ao 5 que os nen@s deberán manipular e entender para poñerlle o número de pinzas correspondente. Aquí un exemplo:

8.Números II: Se tedes fariña ou azucre sobrante no fogar ou mesmamente na terra (se tedes o privilexio de poder saír a fora), facer os números con eses recursos. É importante que os pais/nais os fagan primeiro, explicándolles por onde empezar para que, a continuación, eles/as o poidan realizar xa autonomamente.

XOGOS CON VOGAIS E CONSOANTES

A continuación, preséntanse unha serie de xogos, concretamente sete, para traballar dunha maneira divertida e lúdica as vogais e consoantes, afondando así na lecto-escritura. A súa aplicación pode ser interesante para o inicio deste estudo e tamén como complemento ás fichas de traballo. 

1.Investigación: Buscar nun libro, nun conto ou nunha revista que teñades na casa, palabras que comecen pola letra que ides a traballar nesta semana (por exemplo, a letra A). Logo, unha vez que xa teñan localizadas un gran número delas, podedes escribilas nun folio para que así as conten, traballando deste modo a secuencia numérica.

2.Roda das letras: Para esta actividade necesitades un folio, un rotulador e mais pinzas vellas que non usedes. Así, no folio debuxaredes un círculo e no seu interior incluiredes todas as vogais (non teñen porque seguir unha orde lóxica, é dicir, A-E-I ..., senón que poden ir mesturadas), e os cativos/s deberán identificar a letra A dentro dese conxunto. Para indicar e dar a entender que comprenderon que a letra que elixiron é a correcta, deberán sinalala poñéndolle encima unha pinza da roupa. Un exemplo pode ser este, aínda que neste caso, empregan imaxes dos elementos, non a propia vogal:

3.Cores: Con axuda dun folio no que estarán escritas tamén todas as vogais cun rotulador, pedir aos nenos/as que pinten cun círculo so a vogal “A”. Tamén podemos dicirlles que localicen todas as letras e que as pinten con cores diferentes: a letra A, de vermello; a letra E, de azul, a letra I de verde …

4.Boliñas: Para este xogo, necesitamos cinco rollos de papel hixiénico e pequenas boliñas que os nenos/as poden facer con papel hixiénico ou con papel de cociña. Ademais, con esta acción estaremos a favorecer a motricidade fina.

        Así pois, se tedes témperas ou rotuladores na casa, pedirémoslles ós nenos/as que decoren cada rollo da maneira que queiran e coas tonalidades que eles/as escollan. Despois, unha vez seca a pintura, cada rollo será unha vogal e no seu interior introduciremos as bolas creadas antes. É dicir, nós dirémoslles a letra “A”, por exemplo, e eles deben meter unha boliña no rollo correspondente á letra “A”. Logo, unha vez finalizado o exercicio, contaremos cantas boliñas hai en cada rollo.

5.Dado das vogais: Para este xogo precisamos cartón, pinturas e un rotulador. Co cartón, por un lado, podedes facer dous dados, un que teña en cada un dos seus lados as vogais, e o outro que teña cada lado dunha cor distinta. Este é un exemplo claro: 

Logo, tamén resulta imprescindible a creación dun panel, que pode facerse igualmente con cartón, no que aparezan as letras, pero escritas con diferentes cores. Deste xeito, o neno/a deberá tirar primeiro o dado das letras e despois o das cores, e en función do que lle tocou buscar no panel o resultado axeitado. Pode ser interesante, ademais, acompañar esta acción dicindo unha palabra que comece pola letra que saíu. 

6.Conto: Inventar cos nenos/as unha historia da letra que estades a traballar, neste caso, da letra “A”. Para non complicar máis a actividade, podedes partir das palabras con “A” que aparecen no libro de lecto-escritura.

7.Letras: Se tedes fariña, azucre sobrante no fogar ou mesmamente na terra (se tedes o privilexio de poder saír a fora), facer as letras neses recursos. É importante que os pais/nais as fagan primeiro explicándolles por onde empezar para que, a continuación, eles/as o poidan realizar xa autonomamente.

ACTIVIDADES DE O MONSTRO DE CORES

           Dado que a educación emocional é unha tarefa pendente na sociedade e que debemos comezar a traballar e interiorizar dende idades temperás, o conto de O monstro de cores pode ser un interesante recurso para iniciar esta aprendizaxe, pois o seu contido resulta facilmente comprensible para todo o alumnado.

            Sabendo que moitos pais/nais non tedes esta historia no fogar, aquí vos deixamos en enlace de Youtube co conto narrado e mais unha lista de actividades que podedes desenvolver cos máis pequenos/as durante esta semana.

ACTIVIDADES: (Trala súa lectura)

1.Reflexionamos: Reflexión sobre as emocións que coñecemos: Rabia, alegría, enfado, medo, tristeza ... Así, podemos facerlles preguntas tipo: ¿Cómo te sentes hoxe? ¿Cómo está papá? ¿Cómo está mamá? ¿Cando nos enfadamos? ¿Cando nos poñemos contentos? ¿Por qué?

2.Pintar: Nun folio en branco, dirémoslles ós nenos/as que pinten as emocións da cor que queiran. Non temos porque pintarlles nada en concreto, senón que pode ser unha creación abstracta no que o máis importante, será a cor escollida para cada emoción. Ademais, este exercicio pode axudar ós cativos/as a descargar enerxía.

3.Tarros das emocións: Se tedes botes baleiros (de iogur, de cenoria raiada, de olivas …), podedes facer que os nenos/as os decoren como eles/as queiran para identificar, a continuación e en cada un deles, unha emoción distinta. Así, cada día podemos preguntarlles cal é a emoción que están a experimentar nese momento e dependendo do contestado, meter unha boliña dentro (se tedes pompóns, podemos utilizar recurso). Ó final da semana, revisaranse todos os botes e expoñerase qué emoción foi a máis vivida ao longo de todos os días anteriores. Por suposto, compre tamén preguntarlles cada día o porqué da súa emoción.

4.Diccionario das emocións: Para esta tarefa podemos sacar fotografías dos nenos/as, con axuda do móbil, expresando e representando algún dos sentimentos recollidos no conto. Os nenos/as, logo, deben ollalas e indicar qué emoción estaba a manifestar nese momento. Se tedes impresora, tamén podedes buscar, a maiores, fotografías doutros nenos/as con estas emocións e crear un panel ou un libro dos distintos sentimentos.

5.Debuxamos: Precisamos un folio, un rotulador e un espello. Así, o neno/a, logo de mirarse no espello, deberá pintarse. Por exemplo, pode facer un debuxo de si mesmo logo de representar coa súa cara unha emoción de sorpresa e despois outro representando a tristeza.

6.Mímica: Ensinándolles por exemplo distintos emoticonos extraídos da rede ou mesmamente de WhastApp, os nenos/as deben imitar esas accións e os pais/nais intentar recoñecelas. Unha vez feitas un gran número de actuacións mímicas, podemos facelo á viceversa, os pais imitar e o neno/a que descubra a emoción que esconde.  

7.Vídeo sobre o coronavirus: Aquí un vídeo tamén de O monstruo de cores onde se explica o COVID-19 cunha linguaxe clara e comprensible ós máis pequenos/as para que o entendan. 

XOGOS CON PINZAS DA ROUPA

1.Clasificación I: Para o desenvolvemento desta actividade precisaremos pinzas da roupa vellas (e a poder ser, de cores), folios e lapis de cores.

            Así, en primeiro lugar, collemos un folio e dividímolo, por exemplo, en catro partes. Logo, pedímoslle ós nen@s que pinten cada parte dunha cor distinta e que coincida coas cores que temos. Por exemplo, colorear un recadro verde se temos pinzas verdes. A continuación, os nen@s deberán ir colocándoas sucesivamente na cor que corresponda facendo a presión necesaria e traballando deste modo a motricidade fina.

              Outra alternativa, se a tedes na casa e non lle atopades utilidade, é decorar unha caixa de zapatos para que teña esta mesma finalidade.

2.Clasificación II: So necesitamos pinzas e clasificalas por cores e, se son de diferentes tamaños, por tamaños. Despois, poden contabilizalas perfeccionando así a secuencia numérica e o conteo.

3. Seriación: Precisamos un folio ou unha cartolina branca, lapis de cores e pinzas.

            Polo tanto, en primeiro lugar debuxaremos círculos ou cadrados de distintas cores seguindo unha determinada orde no folio branco. Por exemplo, círculo laranxa, círculo azul e de novo, círculo laranxa, círculo azul. Dicir que ó comezo do desenvolvemento desta actividade, recoméndase empezar por dúas ou incluso tres cores para que as vaian identificando progresivamente, así como recoñecendo que teñen que seguir unha serie de cores.

4.Nomes: Aquí novamente precisaremos un folio ou unha cartolina branca, un rotulador permanente e, a poder ser, pinzas da roupa de madeira (se non as tedes, valen igualmente as de cores).

Deste xeito, antes de iniciar o xogo, escribiremos en cada unha das pinzas unha letra do nome do nen@ e mais tamén rotularemos no folio branco o seu nome en letras maiúsculas e cun espazo de dous dedos entre cada letra. Logo deberán identificar en cada pinza unha letra constitutiva do seu nome que deberán relacionar coas escritas no folio.

            Pode ser recomendable, pois na clase así o faciamos, que non soamente escribades as letras do seu nome, senón escribilas todas (se tedes acceso a 27 pinzas, por suposto), para que así as poidan discriminar dentro dun conxunto. 

5.Vocabulario: Con todos os recursos anteriores, podemos facer o mesmo pero con elementos ou obxectos do día a día. Pero para que os cativ@s os identifiquen, neste caso é recomendable que as palabras vaian acompañadas de imaxes (asociación imaxe-palabra). Por exemplo, se lles pedimos que constrúan coas pinzas a palabra “gato”, temos que acompañar esta acción cun recurso visual facilmente recoñecible.

6.A ruleta das letras: Para realizar esta tarefa, unicamente necesitades un anaco mediano de cartón (unha cartolina tamén vale), un compás e unha regra (opcional), un rotulador permanente e as pinzas coas vogais e consoantes escritas.

            Así, co cartón facedes un círculo grande para poder dividir nel 27 partes, partes que se van a corresponder coas 27 letras do alfabeto. Entón, en cada anaco escribides as letras sucesivas do abecedario para que os nen@s, ao mirar cada letra do cartón, a relacionen coa pinza correspondente. 

7. Ruleta dos números: Como no exercicio anterior, aquí tamén necesitaremos dividir un círculo de cartón ou cartolina en 10 partes correspondentes aos números do 1 ata o 10, e cada espazo deberá presentar un número variable de círculos, cadrados ou estrelas (como é o caso da imaxe), para que os nen@s os conten. Despos, deberán buscar dentro dun conxunto de pinzas con números, o número correspondente.

       Recoméndase seguir a serie numérica pois aínda son moi pequechiños para relacionar, sen levar unha orde, un número cun elemento. 

8.Números I: Neste caso, volvemos a necesitar un cartón, un rotulador e pinzas. Esta actividade é un pouco máis complexa que a anterior, polo que senón son capaces de levala a cabo non pasa nada, hai que darlles tempo.

Así, en 5 cartóns imos escribir en cada un deles os números do 1 ao 5. Despois, vamos a pedir que os identifiquen e os nomeen en voz alta. A continuación e xa tendo as pinzas, pedímoslles que as poñen nos círculos correspondentes, é dicir, a pinza do número 1 co círculo que teña o número 1.

9.Número II: Igual que no caso anterior, necesitamos círculos ou cadrados cos números do 1 ao 5 que os nen@s deberán manipular e entender para poñerlle o número de pinzas correspondente. Aquí un exemplo:

10.A máis fundamental de todas as actividades que se presentan, que os nen@s axuden na tarefa de colgar a roupa. 

XOGOS CON TAPÓNS DE BOTELLAS

1.Seriación I: Unicamente precisamos para esta actividade tapóns (valen os das botellas de auga acabadas, por exemplo), un anaco de cartolina ou folio branco e gomets (aínda que estes últimos non son imprescindibles pois pódense empregar pinturas de cores).

Para o seu desenvolvemento, en primeiro lugar, debemos recortar un anaco de cartolina ou folio branco e dividilo en seis ou oito partes. A continuación, hai que pintar no centro de cada parte un círculo dunha cor ou pegar un gomet. Soamente utilizaremos, para empezar, tres ou catro cores para que a serie non sexa complicada para os nenos/as (se vemos que se defenden ben, engadir máis). 

Logo, na superficie dos tapóns tamén debemos pintar ou pegar gomets, de xeito que cada neno/a relacione o tapón que ten a cor amarela por exemplo, coa zona da cartolina que ten o círculo amarelo.

2. Seriación II: Precisamos para este exercicio os tapóns creados na actividade anterior e novamente unha cartolina ou folio branco e gomets ou pinturas. O seu deseño inicial parte de coller a cartolina ou o folio branco e pintar unha serie de círculos seguindo unha determinada secuencia (por exemplo, amarelo/azul … amarelo/azul … amarelo/azul …) e que os nen@s a continúen colocando os tapóns da mesma maneira. É importante partir so de dúas cores e, se vemos que evoluciona ben o seu desenvolvemento, introducir unha terceira ou incluso unha cuarta.

Ademais, as formas non teñen porque ser circulares, senón que tamén se poden empregar triángulos ou cadrados, traballando así outras formas xeométricas. 

3.Memoria: Necesitamos tapóns e rotuladores de cores ou gomets. Primeiramente, collemos parellas de tapóns e pintamos no seu interior distintas formas (un corazón, unha estrela, un cadrado, unha nube …). Unha vez feito este paso, dicimos aos nenos/as que as observen e que as intenten recordar. Seguidamente, volvemos os tapóns, tapando así as formas, e movémolos para que non lembren onde está cada elemento. A continuación, pedimos que os vaian destapando e que busquen a súa parella correspondente. 

4.Ensartar:Para a realización deste xogo, serán de utilidade tapóns, unha tesoira ou un destornillador e mais un anaco de la.

            Antes do seu desenvolvemento, deberedes coller os tapóns e facerlles un pequeno orificio no seu centro. Despois, coa axuda de la, os cativos/as irán introducindo un por un os tapóns, perfeccionando así a súa motricidade fina. É recomendable, se pode ser, o emprego de tapóns de distintas cores para que tamén poidan seguir unha determinada serie, ou mesmo crear algún personaxe como o robot desta imaxe:

5. Abecedario: Son necesarios os tapóns, un anaco de cartón e rotuladores (permanentes a poder ser). 

            Por un lado, dividiremos o cartón en 27 partes correspondentes cada unha delas a unha letra do abecedario. Logo, na superficie de cada tapón, escribiremos tamén as vogais e consonantes de maneira visible, para que os nen@s as identifiquen e as coloquen no espazo destinado a cada unha delas no cartón. 

Isto pode facerse igualmente con número do 0 ata o 10, para que así os poidan discriminar e aprender a serie numérica. 

6. Pescar: Aquí precisamos, aparte dos tapóns, un balde con auga mediada e máis dous paos. Colocamos o balde coa auga e introducimos nel distintos tapóns. Despois de observar que non se afunden, solicitarémoslles que intenten sacar coa axuda dos dous paos os tapóns. Primeiro podemos facer que sexa unha actividade libre, de experimentación e descubrimento, pero logo podemos pedirlles que extraian instrumentos que teñan unhas características determinadas. Por exemplo, que saquen os tapóns de cor azul ou os tapóns que sexan máis grandes.     

          Se vemos que a actividade é moi difícil ou que o uso dos dous paos é complexo para eles/as, podemos substituír este recurso por unha culler. 

7.Torres: Para este xogo unicamente necesitamos tapóns de distintas cores e tamaños e cos que podemos facer torres en función dun criterio. Por exemplo, que constrúan unha torre cos tapóns máis pequenos ou cos tapóns vermellos.

8.Reciclaxe: Cunha caixa ou botella de plástico, para reciclar tamén, e pinturas como ceras ou témperas que teñades na casa, podedes pedirlles ós nenos/as que coloreen esa caixa ou botella ó seu gusto para que recicledes os tapóns usados no fogar. 

9.Abrir/pechar: Para este xogo precisamos o tapón e a súa rosca (por exemplo, o das botellas do leite), cartón e rotuladores de cores ou gomets.

          Así, dividiremos o cartón en 10 partes colocando en cada unha delas unha rosca que no seu interior terá pintado ou pegado un gomet dunha cor. Podedes seguir a seguinte secuencia, amarelo, azul, vermello e verde (non teñen porque ser estas cores, é so unha orientación). Feito isto, nos propios tapóns tamén pintaremos ou pegaremos os gomets da mesma cor. Deste modo, os nen@s deberán relacionar un tapón coa súa correspondente rosca, que terán que manipular para selar axeitadamente. Este é un exemplo:

10.Manualidade: Xa que estamos na primavera, podemos inventar unha flor ou un verme con tapóns. Para iso, precisaremos un folio ou cartolina, ben en branco ou xa decorado por eles/as mesmos, e debuxar as flores e o tallo dunha pranta.  Logo, con 5 ou máis tapóns pódense facer diferentes flores e vermes (aquí o número é ilimitado) podendo conseguir así a creación dun mural.

          Ademais e para que non se despeguen, podemos empregar silicona quente ou, sen non podedes acceder a ela facilmente, cola branca ou probar con pegamento de barra. 

TALLER DE CORES

A continuación, preséntanse unha serie de actividades para iniciarse e afondar no estudo das cores, especialmente das primarias (vermello, azul e amarelo), para desenvolver durante este período complexo que estamos a vivir. Son experimentos sinxelos, divertidos, que realmente precisan de poucos recursos e que se poden atopar con facilidade no fogar. Estas son as propostas:

1. Xeos de cores: Para realizar esta primeira actividade, o día anterior e nos recipientes onde se forma e garda o xeo no conxelador, debemos colocar auga e colorante alimentario para facer diferentes tonalidades. Para poder collelos ó día seguinte sen mancarnos (hai que lembrar que agarrar xeo durante un anaco grande, aínda que sexa en forma de cubiños pequenos, pode danar os dedos) debemos colocar paos dos xeos de maneira vertical. Así, con axuda dun folio ou cartolina branca, poderemos debuxar calquera forma ou figura que se desexe.

2. Un mundo de cores: Valéndonos de papeis de cores transparentes (facilmente atopables en calquera papelería), debemos saír ó exterior da casa para observar a natureza e o ceo. Destacar que esta tarefa é moi sinxela de realizar (non se necesitan máis recursos) e que ademais, aporta grandes resultados nos nenos/as, pois interesaranse moito polo feito de que a través de diferentes papeis se poidan ver realidades individuais e distintas.

3. Leite de cores: Para esta actividade debemos empregar un prato, un pincel, unha cantidade pequena de xabón, leite (a poder ser enteira) e colorante alimentario de diferentes cores. 

A súa realización consiste en verter no prato un pouco de leite e no seu centro, unhas cantas gotas de cada un dos colorantes alimentarios. Despois, debemos mollar o pincel no xabón para, a continuación, colocalo verticalmente no centro, xusto onde están dispostas as cores. A reacción que se xera é que as cores sairán disparadas formando un auténtico abano de tonalidades.

Engadir que no seguinte vídeo se ve mellor esta reacción e por suposto que, a canta máis cantidade de colorante alimentario, máis cores se formarán e máis vistosa será a actividade:

4.Lámpada de lava: Para realizar este cuarto experimento, unicamente necesitamos aceite, dúas pasillas efervescentes, auga, un recipiente a poder ser de cristal para ver o momento, e colorante alimentario de diferentes cores. 

En primeiro lugar, debemos botar no bote ou no elemento que se empregue para realizar a actividade, auga e aceite. A continuación, botar tres gotas de colorante da cor que se desexe. Finalmente e dun xeito rápido, as dúas pastillas efervescentes. Desta maneira e utilizando a observación, veremos que o aceite e a auga non reaccionan con isto, senón que se mostran independientes, formando unha auténtica lámpada de lava. Para acompañar a actividade, podemos valernos tamén de luz (pode ser a lanterna do móbil) e unha caixa para observar como se forman as burbullas propias da pastilla efervescente. 

O experimento pode verse tamén no seguinte vídeo:

5. Mestúranse as cores? Colorinchos: Para rematar, unha nova tarefa para comprobar cómo a partir dun sinxelo experimento, as cores non poden mesturarse nun recipiente. Para iso precisamos azucre, auga de distintas cores (imos a usar amarelo, verde, verde e azul), unha xeringa, unha culler e un vaso de cristal pequeno. 

Así, colocamos a auga en catro copas distintas e valéndonos da culler botamos 6 culleradas de azucre a cor amarela, 4 á vermella, 2 á verde e ningunha á azul, e remecemos a mestura. Logo coa xeringa, procederemos a engadir nese vaso de cristal, en primeiro lugar, a auga amarela, despois a vermella, a verde e, finalmente, a azul. É dicir, seguindo a mesma orde de colocación do azucre. Así, deste xeito, comprobaremos que cada cor se mantén intacta e que non se produce ningunha mestura de tonalidades. 

Experimento divertido, limpo e rápido de levar a cabo. O seguinte vídeo así o demostra: